Aktywność na polskim rynku fuzji i przejęć, pomimo zapowiadanego ożywienia, jest nadal umiarkowana. W czwartym kwartale odnotowano 57 transakcji, w stosunku do 53 w pierwszym kwartale i 53 w tym samym okresie ubiegłego roku. Jest to spójne z ogólną sytuacją na rynku M&A w całym regionie CEE, który w pierwszym półroczu 2017 radził sobie najgorzej ze wszystkich regionów. Branża spodziewa się ożywienia niebawem, jednak w naszej ocenie trzeba będzie na nie jeszcze trochę poczekać.
Despite the expected recovery, activity on a Polish M&A market is still moderate. In the 2nd quarter of 2017 there were 57 transactions carried out, compared to 53 in the 1st quarter and 53 in the same period last year. It is consistent with the overall situation on the M&A market across the CEE region, which noted the worst results in all regions during the first half of 2017. The industry expects to revive soon but in our opinion it will be necessary to wait for it.
Aktywność na polskim rynku fuzji i przejęć, pomimo zapowiadanego ożywienia, jest nadal umiarkowana. W drugim kwartale 2017 roku odnotowano 57 transakcji, w stosunku do 53 w pierwszym kwartale i 53 w tym samym okresie ubiegłego roku. Jest to spójne z ogólną sytuacją na rynku M&A w całym regionie CEE, który w pierwszym półroczu 2017 radził sobie najgorzej ze wszystkich regionów. Branża spodziewa się ożywienia niebawem, jednak w naszej ocenie trzeba będzie na nie jeszcze trochę poczekać.
Prywatni przedsiębiorcy dominują
Po raz kolejny największy odsetek sprzedających stanowili prywatni przedsiębiorcy, ale w stosunku do wyników pierwszego kwartału (kiedy stanowili ponad 50% oferujących) było ich 35%. Spodziewamy się jednak, że sytuacja „wróci do normy” i w drugiej połowie roku odsetek sprzedawanych firm prywatnych istotnie wzrośnie. Najbardziej pożądane branże to media/IT/Telco (25%), ochrona zdrowia (16%) oraz energetyka (14%), a największe transakcje miały miejsce w branży energetycznej i deweloperskiej. Nie jest to zaskoczeniem, bo już od początku roku mówiło się, że będą przejmowane banki, deweloperzy, IT, media i telco.
Fundusze Private Equity sprzedają coraz więcej
Cały czas wzrasta zaangażowanie funduszy Private Equity po stronie sprzedającej – w analizowanym okresie reprezentowali aż 19% sprzedających (dla porównania w 1 kwartale było to 11%)i byli drugą najbardziej aktywną grupą po tej stronie transakcji. Kolejny raz najwięcej sprzedawał Enterprise Investors (po marketach Dino i itWorks, sfinalizował sprzedaż Skarbiec Holding, United Oilfield Services i Polskiego Banku Komórek Macierzystych). W tyle nie pozostaje też Abris który, po Novago, z sukcesem sprzedał kolejną spółkę portfelową, Mykogen – wiodącego producenta najnowocześniejszego podłoża do uprawy pieczarek. Kupującym została belgijska spółka Greenyard, światowy lider na rynku świeżych oraz przetworzonych owoców i warzyw, kwiatów i roślin oraz podłoży uprawowych. W usprawnieniu negocjacji z zagranicznym inwestorem pomogła technologia Virtual Data Room.
Wzrasta ilość mid cap’ów
Wartości transakcji pozostają podobne jak w ostatnich kwartałach – wśród tych z ujawnioną ceną dominują deale małe (poniżej 100 mln zł) i średnie tzw. mid cap’y (wartość 100-400 mln zł). Wciąż więcej jest tych małych, choć zauważalny jest wzrost ilości mid-capów, które stanowią trzon polskiego biznesu. Spodziewamy się, że w drugiej połowie 2017 sytuacja będzie podobna.
Polacy sprzedają, Polacy kupują
W drugim kwartale dominowały transakcje pomiędzy polskimi podmiotami. Zagraniczni inwestorzy stanowili 31% kupujących i reprezentowali głównie kraje europejskie. Nie odnotowano tym razem żadnej transakcji z udziałem azjatyckiego inwestora. Przewidujemy jednak, że w drugiej połowie roku pojawi się jeszcze kilka transakcji transgranicznych wartych odnotowania. Polska stanowi dobry przyczółek dla azjatyckich firm do dalszej ekspansji. Ponadto duże transakcje z 2016 r. spowodowały, że trafiliśmy „na radary” zagranicznych funduszy. Nie jesteśmy jeszcze must have, ale zdecydowanie bacznie obserwowani.
Polska „na radarze” zagranicznych funduszy
Widziany przypływ zagranicznych inwestorów do Polski, w tym nowych funduszy, jest wynikiem zmian, które zaszły w Europie i na świecie. Wiele rynków się zamknęło. Niepewny jest rynek brytyjski (Brexit, spadek funta), Turcja przestała być atrakcyjna, zamknięty jest też rynek rosyjski. Ilość kapitału się nie zmniejszyła, ale rynki się zawęziły, więc kapitał kieruje się tam, gdzie jest relatywnie bezpiecznie. Pieniądze, które mogły być zainwestowane na innych rynkach wpływają na nasz. Inwestycjom w Polsce niewątpliwie sprzyja sytuacja makroekonomiczna, która jest stabilna i zdecydowanie lepiej postrzegana niż bezpośrednio po wyborach w 2015 r., ale także wzrost gospodarczy i dobrze funkcjonujący system bankowy. Ryzyko inwestycyjne postrzegane jest podobnie jak w krajach Europy Zachodniej.
To co studzi entuzjazm inwestorów to wprowadzane od kilkunastu miesięcy zmiany prawne, oceniane przez wielu ekspertów jako szkodzące gospodarce, a ponadto niekonstytucyjne. Dlatego też inwestorzy bardzo monitorują nasz rynek i sprawdzają każdą informację w prasie zagranicznej na temat sytuacji prawno-ekonomicznej w Polsce.
Polacy zaczną kupować
Prognozujemy, że kapitał polski coraz siniej zacznie przejmować spółki w Europie. Tu będą obserwowane także duże transakcje. Kapitał w Polsce jest, ponad bilion złotych oszczędności w gospodarstwach domowych, na lokatach. Kwestia czasu i dobrych chęci, żeby go w końcu zainwestować. W 2 kwartale 2017 było już 10 takich transakcji – kupowaliśmy głównie na zachodzie (Niemcy, Francja).
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Despite the expected recovery, activity on a Polish M&A market is still moderate. In the 2nd quarter of 2017 there were 57 transactions carried out, compared to 53 in the 1st quarter and 53 in the same period last year. It is consistent with the overall situation on the M&A market across the CEE region, which noted the worst results in all regions during the first half of 2017. The industry expects to revive soon but in our opinion it will be necessary to wait for it.
Private investors still dominate
Once again, the largest percentage of sellers were private entrepreneurs, however compared to the 1st quarter (when they accounted for over 50 % of the offerings) there was only 35%. Nonetheless, we expect the situation to go back on track and that the percentage of private companies that will be sold in the future will increase significantly. The most desirable industries are media/IT/Telco (25%), healthcare (16%) and energy (14%). The largest transactions took place in the energy and real estate sectors. This is not a surprise, since at the beginning of the year it was expected that banks, developers, IT, media and telecom would be taken over.
Private Equity Funds are selling
PE activity on the sell-side is constantly increasing. In Q2 2017 PE funds represented 16% of the sellers (compared to 11% in Q1) and were the second most active group on this side of the transaction. Enterprise Investors was the most active seller once again. After Dino and itWorks they have finalized sales of Skarbiec Holding, United Oilfield Services and Polski Bank Komórek Macierzystych. Abris is following closely – after Novago, they have successfully sold another portfolio company, Mykogen, a leading producer of mushroom substrate. The buyer was the Belgian company Greenyard, a global leader in the market of fresh and processed fruit and vegetables, flowers and plants and growing media. Virtual Data Room technology has helped streamline negotiations with a foreign investor.
The number of mid-caps grows
The value of transactions remains the same as in the previous quarters. Among deals with disclosed price small (less than PLN 100 million) and average (value of PLN 100-400 million) transactions dominate. Small deals are still dominant, although there is an increase in mid-caps, which are the backbone of Polish economy. We expect the situation to be similar in the second half of 2017.
Polish companies on the sell, as well as buy-side
In the second quarter polish companies were dominant both on the sell and the buy-side. Foreign investors accounted for 31% and represented mainly European countries. However, we anticipate that in the second half of the year there will be several cross-border transactions worth noticing. Poland is a good bridgehead for Asian companies for further expansion. In addition, large transactions from 2016 put Poland „on the radar” of foreign funds. We are not yet their „must have”, but we are definitely being closely watched.
Poland on the radar of foreign funds
Foreign investors flow that is seen in Poland (including new funds), is the result of changes that have taken place in Europe and globally. Many markets have closed. The British market remains uncertain due to Brexit, and depreciation of pound; Turkey is no longer attractive, and the Russian market is closed. The amount of capital has not decreased, but the markets have narrowed, so capital goes where it is relatively safe. Money that could have been invested in other markets, flows to our country. Investments in Poland are undoubtedly favoured by the macroeconomic situation, which is stable and definitely better perceived than after the 2015 election. Economic growth and a well-functioning banking system have to be pointed as positive factors as well. Investment risk is perceived as in Western Europe.
From the other side, legal changes in Poland being introduced for the past several months, perceived by many experts as unconstitutional and harmful to the economy, discourage investors. Therefore, they are monitoring our market and checking every piece of information in the foreign press about the legal and economic situation in Poland.
Polish companies starting to buy abroad
We forecast that Polish capital will start to take over companies in Europe. Large transactions will also be seen here. Capital in Poland (over a trillion zlotys of savings in households) is held on deposits, and it is just a matter of time and good intentions to finally invest it. In Q2 2017 10 such transactions were conducted – we were buying and investing mainly in the Western Europe (Germany, France).
W 2 kwartale 2017 roku na rynku polskim dokonano 57 transakcji fuzji i przejęć. To 4 więcej niż w poprzednim kwartale i o 4 więcej niż w 2 kwartale roku 2016.
Największą transakcją w 2 kwartale roku 2017 było przejęcie przez PGE S.A. aktywów francuskiej grupy EDF. PGE za kwotę ok. 2,5 mld PLN przejęła aktywa 8 elektrociepłowni w największych aglomeracjach oraz blisko 400 km sieci ciepłowniczej. Realizacja transakcji pozwoli PGE na osiągnięcie pozycji lidera rynku ciepła w Polsce. Sprzedaż aktywów w Polsce jest zgodna ze strategią EDF zakładającą zbycie aktywów o wartości ok. 40 mld EUR w latach 2015-2020.
Na uwagę zasługuje największa transakcja w historii polskiego rynku deweloperskiego: przejęcie trójmiejskiej Grupy EuroStyl przez Dom Development za kwotę 260 mln PLN. Drugi największy na krajowym rynku deweloper mieszkaniowy odkupił spółkę od funduszu Forum IV FIZ, reprezentującego majątek osoby prywatnej. Dom Development działał dotychczas we Wrocławiu i w Warszawie. Zakup EuroStylu to pierwszy krok w pozyskiwaniu nowych rynków lokalnych w całej Polsce. W obrębie sektora doszło również do innej interesującej transakcji: wrocławski Archicom przejął od mBanku ogólnopolskiego dewelopera mLokum za prawie 88 mln PLN.
Jeżeli chodzi o strukturę transakcji, właścicieli zmieniło najwięcej spółek z branży Media/IT/Telekom – 25%, biotechnologicznej i ochrony zdrowia – 16% oraz energetycznej – 14%. Wśród podmiotów kupujących dominowały fundusze Private Equity/Venture Capital – 14% oraz firmy z branży Media/IT/Telekom – 14%. Po stronie sprzedających dominowali inwestorzy prywatni – 35% oraz fundusze Private Equity/Venture Capital – 16%.
Na warszawskim parkiecie wciąż można mówić o hossie. W ciągu ostatniego kwartału indeks WIG wzrósł o około 4%, a jego notowania pozostają na poziomie ok. 61 000 pkt. Wśród największych polskich spółek giełdowych najsilniejszy wzrost odnotowały akcje podmiotów z sektora finansowego: kurs aktywów PZU S.A. wzrósł o ok. 30%, a mBanku – o ok. 25%.
W drugim kwartale Złoty umocnił się względem najważniejszych walut. Kurs PLN/USD wzrósł o ok. 6%, a kurs PLN/EUR o ok. 0,5%.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
In the 2Q 2017 57 M&A transactions were closed on the Polish market. This count is by 4 more than a quarter before and also by 4 more than in the corresponding period previous year.
The acquisition of French EDF Group’s assets by PGE S.A. for ca. EUR 0.58 B was the biggest deal in the 2Q 2017. The assets included 8 heat and power stations in the largest agglomerations and nearly 400 km of heating network. Having closed the deal, PGE will become the leading provider of heating energy in Poland. The sale of the assets is in line with EDF’s strategy assuming sale assets of total value of EUR 40 B in the period 2015-2020.
Another deal of large significance is the biggest in history transaction between Polish developers: acquisition of EuroStyl (a company operating in Polish tri-city area) by Dom Development for around EUR 62 M. The second largest developer on the Polish market has purchased the company from Forum IV FIZ fund, representing a private person. Dom Development has been operating in Wroclaw and Warsaw so far. The purchase of EuroStyl is the first step towards company’s entry to new local markets in Poland. Within the sector, there was also another interesting transaction carried out: Wroclaw-based Archicom acquired mLokum (a developer in the Polish market) from mBank for ca. EUR 21 M.
As far as the structure of transactions is concerned, the most of targets operated in Media/IT/Telecom (25%), Biotech/Medical (14%) and Energy (16%) sectors. The bid side was dominated by Private Equity/Venture Capital funds (14%) and the companies from Media/IT/Telecom sector (14%). The two largest groups on the sell-side were private investors (35%) and Private Equity/Venture Capital funds (16%).
The bullish sentiment on the WSE persists. In the last quarter WIG rose by ca. 4% and remains on the level of ca. 61 000 points. PZU S.A.’s stocks rose the most among Polish blue chips – by ca. 30%. The second place goes to mBank – with ca. 25% stock price growth.
In the 2Q 2017 Polish Zloty strengthened against the leading currencies. The PLN/USD exchange rate rose by ca. 6%, and PLN/EUR by ca. 0.5%.
FORDATA jest pionierem na polskim rynku kapitałowym, na którym w oparciu o technologię Virtual Data Room wspiera największe transakcje M&A, IPO, inwestycje Private Equity i prywatyzacje, w Polsce oraz w innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej. FORDATA podniósł bezpieczeństwo i efektywność projektów o łącznej wartości ponad 34 mld PLN. Dążeniem FORDATA jest identyfikowanie potrzeb w zakresie bezpiecznego zarządzania poufnymi dokumentami wśród konkretnych branż i zaspokajanie ich w oparciu o technologię Virtual Data Room.
Navigator Capital wraz z Domem Maklerskim Navigator jest czołowym niezależnym doradcą finansowym dla przedsiębiorstw specjalizującym się w transakcjach M&A oraz publicznych i prywatnych emisjach akcji i obligacji. W ciągu ostatnich lat Grupa Navigator zrealizowała ponad 35 transakcji różnego typu. Partnerzy Navigator przeprowadzili transakcje o łącznej wartości ponad 6,2 mld PLN. Współpraca z międzynarodową siecią firm doradczych zrzeszonych pod szyldem Pandion Partners pozwala skutecznie obsługiwać transakcje międzynarodowe. Navigator Capital wraz z Domem Maklerskim Navigator zajmują wysokie pozycje w niezależnych rankingach oceniających aktywność podmiotów doradczych na rynku polskim.
FORDATA is a pioneer on the Polish capital market. Company supports the largest M&A, IPO, Private Equity and privatization projects in Poland and other countries of Central and Eastern Europe, based on the technology of a Virtual Data Room. The FORDATA VDR raised the levels of safety and efficiency of different projects of a total value of over 34 billion zloty. FORDATA’s aspiration is to identify the needs for secure management of confidential documents among specific industries and to address them based on the technology of the Virtual Data Room.
Navigator Capital, along with Dom Maklerski Navigator, is the leading, independent financial adviser, specializing in M&A transactions and public and private issues of stocks and bonds. In recent years, Navigator Group has completed over 35 transactions of different types. Navigator Partners’ market experience includes deals worth over PLN 6,2 billion. Cooperation with the international network of consulting companies affiliated under the banner of Pandion Partners helps to efficiently handle any international transactions. Navigator Capital, along with Com Maklerski Navigator, occupy high positions in independent rankings which evaluate advisory bodies’ activity on the Polish market.
Zdjęcie główne – unsplash.com
