Wyniki roku 2016 potwierdzają, że rekordy w zakresie ilości transakcji na polskiej scenie transakcyjnej mamy już dawno za sobą. Przewidujemy, że rok 2016 zamknie się na stabilnym poziomie ok. 180 transakcji. Co prawda stanowi to ok. 30% spadek w stosunku do wyników rekordowego roku 2015, ale nie jest to zły wynik w porównaniu do poprzednich lat – roku 2013 rok zamknął się na poziomie 135, a w 2014 – 158 transakcji. Wyniki osiągnięte w roku 2016 mogły być podobne do 2015, gdyby nie zmiana na polskiej scenie politycznej, która przyniosła zupełnie inne podejście do rynku krajowego, jak i europejskiego, a także dużą niepewność, która studzi entuzjazm inwestorów.
Results of year 2016 confirmed that records in terms of number of transactions on the Polish transaction stage are already behind us. We anticipate that 2016 will close at a stable level of approx. 180 transactions. Admittedly, this is approx. 30% decrease compared to record results of 2015 but this is not a bad result compared to previous years – year 2013 closed at 135, and in 2014 – 158 transactions were closed. The results achieved in 2016 could be similar to 2015 if no change had arisen on the Polish political scene, which has brought a completely different approach to the domestic and European market, as well as high uncertainty which dampens the enthusiasm of investors.
Rok 2016 zamyka się 30% spadkiem ilości transakcji fuzji i przejęć w stosunku do wyników rekordowego roku 2015. Nie jest to zły wynik w porównaniu do poprzednich lat – rok 2013 zamknął się na poziomie 135, a 2014 – 158 transakcji. Przewidujemy, że rok 2016 zamknie się na stabilnym poziomie ok. 180 transakcji. Wyniki osiągnięte w roku 2016 mogły być podobne do 2015, gdyby nie zmiana na polskiej scenie politycznej, która przyniosła zupełnie inne podejście do rynku krajowego, jak i europejskiego, a także dużą niepewność, która studziła entuzjazm inwestorów.
W całym roku odnotowaliśmy 11 transakcji o wartości powyżej 100 mln EUR. Trzeba przyznać, że końcówka roku zaskoczyła nas bardzo pozytywnie, przynosząc dwie transakcje o niespotykanej na polskim rynku wartości: sprzedaż Grupy Allegro przez Naspers do grupy funduszy Cinven, Permira i Mid Europa Partners za prawie 13 mld złotych (3,25 mld USD) oraz sprzedaż 32,8% pakietu akcji Pekao przez Unicredit do PZU i PFR za prawie 10 mld złotych. Dla porównania w ostatnich 4 latach największe transakcje w danym roku miały wartości od 1,5 do 2,5 mld zł (za wyjątkiem przejęcia Polkomtela przez Cyfrowy Polsat w 2013 r za 6,149 mld zł). W 2016 jak i rok temu spada wartość transakcji M&A zawieranych w Polsce. Wśród transakcji z ujawnioną ceną dominują te o wartości poniżej 100 mln złotych.
Pomimo wyzwań, jakie przyniósł ostatni rok, m.in. zmiana rządu, podatek bankowy, Brexit, wybory w USA, polski rynek inwestycyjny w branży nieruchomości komercyjnych radzi sobie wyjątkowo dobrze. Głównie za sprawą rynku powierzchni magazynowych oraz hotelowych, które w 2016 r. rozkwitły. Znaczny wzrost nowych powierzchni magazynowych widać nie tylko przy dużych aglomeracjach, takich jak Warszawa czy Poznań, ale także – regionalnie – przy większych miastach wojewódzkich. Popyt ze strony najemców jest najwyższy od wielu lat i eksperci twierdzą, że taki stan na razie się utrzyma. Rynek hotelowy był w czołówce najbardziej aktywnych rynków nieruchomościowych w tym roku. Mimo to, w Polsce wciąż brakuje hoteli. Przedstawiciele rynku potwierdzają, że są to zawsze inwestycje długoterminowe i na ich zwrot trzeba długo czekać. Przewidujemy, że w 2017 roku branża nieruchomości komercyjnych w Polsce będzie nadal aktywna, a polski rynek postrzegany będzie jako bezpieczne miejsce do inwestowania.
W 2017 roku rynek M&A w Polsce będzie rozwijać się nadal stabilnie, przewidujemy wyniki podobne jak w roku 2016. Prognozujemy zwiększenie inwestycji zagranicznych m.in. z Azji. Już w tym roku widoczne były pierwsze jaskółki – fundusz China Everbright dokonał w czerwcu największej chińskiej inwestycji w Polsce, kupując od funduszu Abris Capital spółkę zajmującą się gospodarowaniem odpadami, Novago sp. z o.o. za 123 mln Euro.
Spodziewamy się też, że rok 2017 może przynieść wiele ciekawych transakcji ze strony funduszy PE, które w 2016 r. szukały celów inwestycyjnych i dominowały po stronie kupujących. Już teraz mówi się m.in. o sprzedaży sieci sklepów Żabka przez Mid Europa Partners, czy debiucie sieci marketów Dino, w którym fundusz Enterprise Investors posiada 49% udziałów. Aktywnie powinno być nadal w branży medycznej. Emocje wśród analityków budzą też spodziewane transakcje sprzedaży m.in Kompanii Piwowarskiej, czy ABC Data. W przeciągu najbliższych 3 lat powinna także postępować konsolidacja w branży windykacyjnej.
Nie można jednak zapominać o czynnikach, które obserwujemy, a które mają negatywny wpływ na rynek inwestycyjny. Słaby złoty, wzrastające stopy procentowe, spadający poziom bezrobocia oraz mniejszy strumień inwestycji zagranicznych utrudnią przedsiębiorcom możliwości pozyskania finansowania. O ile rok 2017 sobie jeszcze poradzi to już 2018 może być rokiem, gdzie nadejdzie spowolnienie i jednocześnie zmniejszy się liczba inwestycji, nawet tych z mniejszą wartością.
Rynek M&A jest zdominowany przez sprzedających, którym udaje się uzyskać wyższe ceny, a jednocześnie skutecznie zminimalizować wiele ryzyk prawnych związanych
z prowadzoną transakcją. Z kolei kupujący wydają się lepiej zrozumieć, jakie czynniki są najważniejsze dla strony sprzedającej i coraz sprawniej finalizują zamknięcie transakcji.
Korzystanie z technologii ułatwiających przepływ poufnych dokumentów, np. Virtual Data Room stało się synonimem profesjonalnego podejścia do realizacji transakcji. Przykładem może być transakcja sprzedaży Novago do chińskiego inwestora. Użycie systemu VDR nie tylko zagwarantowało poufność prowadzonej transakcji, ale także usprawniło proces negocjacji prowadzonych z azjatyckim inwestorem.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Results of year 2016 confirmed that records in terms of number of transactions on the Polish transaction stage are already behind us. We anticipate that 2016 will close at a stable level of approx. 180 transactions. Admittedly, this is approx. 30% decrease compared to record results of 2015 but this is not a bad result compared to previous years – year 2013 closed at 135, and in 2014 – 158 transactions were closed. The results achieved in 2016 could be similar to 2015 if no change had arisen on the Polish political scene, which has brought a completely different approach to the domestic and European market, as well as high uncertainty which dampens the enthusiasm of investors.
For nearly two years we have been observing a decline trend in value of transactions in Poland. Transactions with a value less than 100 million zloty dominated those with disclosed price. Throughout the year, we have recorded only 11 transactions with a value exceeding 100 million euro. Though, we have to admit that the end of the year surprised us very positively bringing two transactions with unprecedented value on the Polish market: sale of Allegro Group by Naspers group to Cinven, Permira and Mid Europa Partners funds for almost 13 billion zloty (3.25 billion USD) and sale of 32.8% stake in Pekao by Unicredit to PZU and PFR for almost 10 billion zloty. In comparison with the last 4 years the largest transactions in a given year had a value from 1.5 to 2.5 billion zloty (except the acquisition of Polkomtel by Cyfrowy Polsat in 2013 for 6.149 billion PLN).
Companies from Media/IT/Telco sector dominated among targets, while financial institutions (17%) and PE/VC funds (12%) were most active among buyers.
The biggest Polish transaction of the third quarter was the sale of 10% of Pekao shares for PLN 3.3 billion by UniCredit. Available information indicates that 13 transactions with disclosed value are those whose value was less than PLN 100 million. Among transactions with disclosed price, only 2 exceeded EUR 100 million. In comparison with Q1, when there were three transactions, there were only two in Q2. For more than a year and a half we have seen a downward trend in the value of M&A transactions in Poland. In our rankings, transactions with a value of less than PLN 100 million dominated. This trend continued in the first half of 2016 and, in line with our anticipation, the beginning of the second half of the year looks similar.
Despite challenges brought by the passing year, including change of government, introducing bank tax, Brexit, elections in the USA, Polish investment market in commercial real estate is doing exceptionally well. Mainly due to the industrial and hotel markets which have boomed in 2016. A significant increase of new warehouse space can be seen not only in large cities such as Warsaw and Poznan, but also – regionally – in larger provincial cities. Demand from tenants is the highest since many years and experts say that such a trend will continue. The hotel market was the most active among real estate markets this year. Nevertheless, Poland still lacks hotels. Representatives of real estate market confirm that those are always long-term investments and for their return they have to wait longer. We expect that in 2017 the commercial real estate industry in Poland will continue to be active and Polish market will be perceived as a safe place to invest.
M&A market in Poland will continue to grow steadily in 2017, we anticipate similar results as in 2016. As well we expect an increase in foreign investments mainly from Asia. First swallows have already been seen this year – China Everbright fund made so far the biggest Chinese investment in Poland in June, buying from Abris Capital fund Novago sp. z o.o, a company engaged in waste management, for 123 million euros.
We also expect that 2017 could bring a lot of interesting transactions from PE funds, which in year 2016 have looked for new investments and dominated on the buy side. Now it is already loud about the sale of Żabka retail chain by Mid Europa Partners and the stock debut of Dino supermarkets in which the Enterprise Investors fund has 49% stake. It should still be active in medical industry. Emotions rise among analysts who expected sale of Kompania Piwowarska or ABC Data. During next three years consolidation of the debt collection agencies sector should also proceed.
Factors that we can observe and which have a negative impact on the investment market should be mentioned as well. Weak zloty, growing interest rates, falling unemployment and a smaller flow of foreign investment opportunities hamper financing possibilities for entrepreneurs. While 2017 should still handle this trend, 2018 could be the year with a slowdown and reduced number of investments, even those with lower values.
Using technology to simplify the flow of confidential documents, for example Virtual Data Room has become synonymous with professional approach to any transaction. Sale of Novago to a Chinese investor could be a good example. Use of the VDR system not only guaranteed the confidentiality of conducted transaction but also improved the process of negotiations with the Asian investor.
Mijający rok upłynął pod znakiem nieco niższej aktywności na rynku fuzji i przejęć nie tylko w Polsce, ale i na globalnym rynku. Do połowy grudnia 2016 r. przeprowadzono ponad 170 transakcji. Szczególnie interesujący był ostatni kwartał, obfitujący w transakcje o znacznej wartości.
Odwróceniu uległa również sytuacja na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, gdzie indeks szerokiego rynku w okresie od stycznia do grudnia zyskał 12%, tym samym przewyższając dynamiką wzrostu niemiecki DAX i amerykański NASDAQ. Najbardziej owocne dla inwestorów okazały się ostatnie miesiące, które pozwoliły w dużym stopniu zrekompensować ujemną stopę zwrotu WIG z 2015 r.
2016 rok rozpoczął się od pierwszej obniżki ratingu w historii Polski przez agencję S&P, która wprowadziła niepokój na rynku, zwłaszcza wśród inwestorów zagranicznych. Odbiło się to również negatywnie na notowaniach polskich obligacji. Uwagę obserwatorów zwróciła niska płynność oraz relatywnie atrakcyjne wyceny na warszawskiej giełdzie, dzięki którym w 2016 r. odnotowano rekordową liczbę wezwań na akcje. W ciągu roku pewne zawirowania na rynkach spowodowały nieoczekiwane wyniki referendum w Wielkiej Brytanii w sprawie tzw. BREXIT-u oraz wyniki wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych. Zwycięstwo Donalda Trumpa miało jednak silniejsze reperkusje na rynkach walutowych, gdzie negatywne skutki dotknęły polskiego złotego – jego wartość względem dolara jest najniższa od kilkunastu lat. Końcówka roku przyniosła za to optymistyczne wieści z rynku pracy – w listopadzie stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła 8,2% i była tym samym najniższa od 25 lat.
W 2016 r. na polskim rynku największe i najbardziej spektakularne transakcje miały miejsce w kończącym się właśnie kwartale. W wyniku przeprowadzenia jednego z największych przejęć w historii rodzimego rynku M&A (3,25 mld USD) właścicielem Allegro została grupa funduszy private equity, w skład której weszły Cinven, Permira oraz Mid Europa Partners. Wskutek problemów całego sektora bankowego we Włoszech UniCredit został zmuszony do upłynnienia jednego ze swoich najcenniejszych aktywów – banku Pekao. W lipcu w transakcji ABB sprzedano 10% pakiet akcji, natomiast w grudniu konsorcjum PZU – PFR podpisało umowę ws. nabycia 1/3 akcji polskiego banku. W wyniku tych transakcji UniCredit pozyskał niespełna 14 mld PLN. Ponadto warto zwrócić również uwagę na transakcje przejęcia Grupy Multimedia przez UPC Polska za ok. 3 mld PLN czy sprzedaż za ponad miliard złotych Smyka przez Empik funduszowi Bridgepoint Europe.
Branżami cechującymi się największą liczbą przeprowadzonych transakcji były szeroko pojęty sektor IT oraz sektor usług finansowych. Ponadto, zintensyfikowane dążenia do konsolidacji sektora możliwe były do zaobserwowania w przypadku przedsiębiorstw z branży przemysłowej.
Aktywność funduszy typu private equity i venture capital była w 2016 r. niższa niż w roku ubiegłym. Mimo to ich udział po stronie kupujących pozostał relatywnie wysoki i wyniósł ok. 12%. Innymi sektorami, z których pochodziło wielu kupujących były m.in. branża IT oraz sektor finansowy.
Niezmiennie, największą grupę sprzedających stanowią inwestorzy prywatni, którzy odpowiadają za ok. 30% wszystkich transakcji. Może to świadczyć o rosnącej profesjonalizacji polskiego rynku fuzji i przejęć oraz o postępującym zjawisku sprzedaży biznesów przez ich pierwotnych założycieli, którzy stanęli w obliczu problemu sukcesji.
Sytuacja na rynku M&A w Polsce w kolejnym roku powinna wyglądać podobnie. Względnie niskie wyceny powinny sprzyjać umiarkowanie wysokiej aktywności na rynku M&A, a środowisko niskich stóp procentowych pozwala na tanie pozyskanie finansowania dłużnego pod akwizycje. Innym czynnikiem mogącym mieć korzystny wpływ na aktywność M&A w Polsce może być również słaby złoty, dzięki któremu wyceny polskich spółek dla inwestorów zagranicznych stają się bardziej atrakcyjne.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
The last year was marked by slightly lower M&A activity, not only in Poland but also globally. Over 170 deals have been carried out by mid-December 2016. The last quarter turned out to be particularly interesting with a few transactions of significant value.
The situation on the Warsaw Stock Exchange has also reversed over the passing year – the broad market index has gained 12% since January, thus exceeding the growth dynamics of the German DAX and the US NASDAQ indices. Most rewarding for investors were the last few months which helped offset the negative returns of WIG from 2015.
2016 started with an unexpected downgrade of the credit rating of Poland (the first time in the history) by S&P, which introduced anxiety to the market, especially among foreign investors. This has also adversely affected the quotations of the Polish sovereign bonds. The attention of analysts was attracted by the low liquidity and the relatively attractive valuations on the Warsaw Stock Exchange which lead to the record number of tender offers in 2016. During the year there was some turmoil on the financial markets caused by the unexpected result of the BREXIT referendum in the United Kingdom and presidential election in the USA. The victory of Donald Trump however had greater repercussions on the foreign exchange markets and lead to depreciation of Polish Zloty – its value against the US dollar reached the lowest point in over a dozen of years. The end of the year brought some good news from the labour market – in November the registered unemployment rate amounted to 8,2% and was thus the lowest in 25 years.
The largest and most spectacular transactions of 2016 in Poland occurred in the last quarter. As a result of one of the largest acquisitions in the history of the domestic M&A market (3,25 billion USD), a group of private equity funds formed by Cinven, Permira and Mid Europa Partners became the new owner of Allegro. The problems of the banking sector in Italy forced UniCredit to liquidate one of its most valuable assets – Bank Pekao. In July the 10% stake in Bank Pekao was sold in an accelerated bookbuilding (ABB) transaction, while in December a consortium of PZU – PFR signed an agreement regarding almost 33% of the Polish bank shares. These transaction has brought UniCredit nearly 14 billion PLN. Other outstanding deals were the acquisition of Multimedia by UPC Polska for 3 billion PLN and the sale of Smyk by Empik to Bridgepoint Europe for over a billion PLN.
Sectors with the highest number of completed transactions in 2016 were IT and financial services. In addition, intensified efforts of consolidation could be observed in the industrial sector.
Private equity and venture capital funds have limited their activity compared to the previous year when they accounted for approximately 20% of all transactions on the buyside. However, with the share of about 12% PE/VC still remain one of the most active investors. Numerous buyers have also represented the IT and the financial sector.
The largest group of sellers is invariably formed by the private investors who are accountable for approximately 30% of all transactions. This may indicate a growing professionalization of the Polish M&A market and the progressive phenomenon of the sale of businesses by their founders who faced the problem of succession.
The level of activity on the M&A market in Poland might remain similar in the coming year. The relatively low valuations create conducive conditions for a moderately high M&A activity and low interest rates allow for obtaining cheap debt financing of acquisitions. Another factor that might have a beneficial effect on the M&A activity in Poland is the weak domestic currency, which makes valuations of Polish companies for foreign investors more attractive.
FORDATA jest pionierem na polskim rynku kapitałowym, na którym w oparciu o technologię Virtual Data Room wspiera największe transakcje M&A, IPO, inwestycje Private Equity i prywatyzacje, w Polsce oraz w innych krajach Europy Środkowej i Wschodniej. FORDATA podniósł bezpieczeństwo i efektywność projektów o łącznej wartości ponad 34 mld PLN. Dążeniem FORDATA jest identyfikowanie potrzeb w zakresie bezpiecznego zarządzania poufnymi dokumentami wśród konkretnych branż i zaspokajanie ich w oparciu o technologię Virtual Data Room.
Navigator Capital wraz z Domem Maklerskim Navigator jest czołowym niezależnym doradcą finansowym dla przedsiębiorstw specjalizującym się w transakcjach M&A oraz publicznych i prywatnych emisjach akcji i obligacji. W ciągu ostatnich lat Grupa Navigator zrealizowała ponad 35 transakcji różnego typu. Partnerzy Navigator przeprowadzili transakcje o łącznej wartości ponad 6,2 mld PLN. Współpraca z międzynarodową siecią firm doradczych zrzeszonych pod szyldem Pandion Partners pozwala skutecznie obsługiwać transakcje międzynarodowe. Navigator Capital wraz z Domem Maklerskim Navigator zajmują wysokie pozycje w niezależnych rankingach oceniających aktywność podmiotów doradczych na rynku polskim.
FORDATA is a pioneer on the Polish capital market. Company supports the largest M&A, IPO, Private Equity and privatization projects in Poland and other countries of Central and Eastern Europe, based on the technology of a Virtual Data Room. The FORDATA VDR raised the levels of safety and efficiency of different projects of a total value of over 34 billion zloty. FORDATA’s aspiration is to identify the needs for secure management of confidential documents among specific industries and to address them based on the technology of the Virtual Data Room.
Navigator Capital, along with Dom Maklerski Navigator, is the leading, independent financial adviser, specializing in M&A transactions and public and private issues of stocks and bonds. In recent years, Navigator Group has completed over 35 transactions of different types. Navigator Partners’ market experience includes deals worth over PLN 6,2 billion. Cooperation with the international network of consulting companies affiliated under the banner of Pandion Partners helps to efficiently handle any international transactions. Navigator Capital, along with Com Maklerski Navigator, occupy high positions in independent rankings which evaluate advisory bodies’ activity on the Polish market.
Zdjęcie główne – unsplash.com
