PPP Wywiad: Ruszył nabór do programu EPC Plus - jednostki samorządu terytorialnego mają czas do sierpnia

Od 29 stycznia do 30 sierpnia 2024 r. można składać fiszki i wnioski o dofinansowanie do programu „Renowacja z gwarancją oszczędności EPC (Energy Performance Contract) Plus”. W ramach Programu można uzyskać dofinansowanie nawet do 49% wartości inwestycji w modernizację energetyczną budynków. Kto i jak może ubiegać się o środki?

O szczegóły Marcin Rajewicz, Key Account Manager w Fordata pyta dr. Rafała Cieślaka, właściciela Kancelarii Cieślak, specjalizującej się w obszarze PPP.

Rafał Cieślak jest radcą prawnym specjalizującym się w projektach EPC i PPP. Doradzał w kilkunastu przedsięwzięciach publiczno-prywatnych mających na celu poprawę efektywności energetycznej w modelu EPC, zrealizowanych z sukcesem przez jednostki samorządu terytorialnego.

Dr Rafał Cieślak: Celem programu jest poprawa jakości powietrza oraz zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych poprzez zoptymalizowane inwestycje w poprawę efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej oraz budynków mieszkalnych wielorodzinnych. Jego operatorem jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Dr R.C.: Umowa EPC, czyli umowa o poprawę efektywności energetycznej, to jedno z narzędzi służących osiąganiu poprawy efektywności energetycznej. W odróżnieniu od tradycyjnych kontraktów publicznych umowa EPC przewiduje, że wybrany wykonawca (tzw. firma ESCO – Energy Saving Company) zrealizuje kompleksowe usługi, na które zazwyczaj składają się:

• projektowanie i uzyskanie wymaganych decyzji administracyjnych,
• realizacja inwestycji służących poprawie efektywności energetycznej,
• finansowanie inwestycji,
• zarządzanie energią w oparciu o system monitorowania i zarządzania,
• uzyskiwanie gwarantowanych oszczędności w zużyciu ciepła i energii elektrycznej.

Standardem w projektach EPC jest obecnie również wdrażanie dodatkowych działań związanych z efektywnością energetyczną, takich jak np. instalacja odnawialnych źródeł energii, szkolenia dla użytkowników obiektów, wsparcie jednostek sektora publicznego w negocjacjach umów o dostawę mediów etc.

Co istotne, zgodnie z przepisami ustawy o efektywności energetycznej, odpowiedni podział ryzyka w umowie EPC umożliwia klasyfikowanie zobowiązań finansowych z takiej umowy poza długiem publicznym jednostki sektora publicznego. Wytyczne do umów EPC opracowuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Dr R.C.: O dofinansowanie projektów EPC mogą ubiegać się:

• Jednostki samorządu terytorialnego,
• Spółki ze 100% udziałem jednostek samorządu terytorialnego,
• Spółdzielnie mieszkaniowe,
• Wspólnoty mieszkaniowe.

Dr R.C.: Budżet aktualnego naboru na realizację celu Programu wynosi do 107 717 131 zł. Dofinansowanie udzielane będzie wyłącznie w formie dotacji.

W ramach wdrażania Programu przewidziane zostało wsparcie dla prac modernizacyjnych budynków użyteczności publicznej, umożliwiających zmniejszenie zużycia energii końcowej przynajmniej o 30% w stosunku do stanu istniejącego (przed modernizacją), przy czym zapotrzebowanie budynku na energię końcową na potrzeby ogrzewania, wentylacji i ciepłej wody użytkowej (EKH+W) po modernizacji wyniesie nie więcej niż 75 kWh/(m2*rok), z wyłączeniem budynków opieki zdrowotnej, dla których zapotrzebowanie na EKH+W powinno wynosić nie więcej niż 225 kWh/(m2*rok).

Intensywność dofinansowania w formie dotacji uzależniona jest od realizowanego standardu usprawnień i wynosi odpowiednio (maksymalnie): 29% (1), 39% (2) lub 49% (3) kosztów kwalifikowalnych przedsięwzięcia EPC.

Dr R.C.: Warunkiem kwalifikowalności kosztów ponoszonych w ramach projektów EPC jest ich zgodność z „Wytycznymi w zakresie kosztów kwalifikowalnych” do Programu.
Do dofinansowania kwalifikowały się będą koszty, które:

• Wynikają z audytu energetycznego przeprowadzonego przez przedsiębiorstwo ESCO,
• Są zgodne z „Wytycznymi technicznymi” do Programu,
• Wynikają z zawartej umowy o poprawę efektywności energetycznej (EPC).

Planując realizację projektu EPC z udziałem dotacji NFOŚiGW należy pamiętać, że na etapie fiszek przedsięwzięć do wstępnego oszacowania kosztów kwalifikowanych przyjmuje się koszty nie większe niż:

• 187,5 PLN/m2 powierzchni użytkowej budynku w sytuacji realizacji usprawnienia tylko instalacyjnego
• 500 PLN/m2 powierzchni użytkowej budynku w sytuacji realizacji usprawnienia instalacyjnego połączonego z przeprowadzeniem minimalnego zakresu prac termomodernizacyjnych
• 1125 PLN/m2 powierzchni użytkowej budynku w sytuacji realizacji optymalnego zakresu modernizacji energetycznej
• 1500 PLN/m2 powierzchni użytkowej budynku w sytuacji realizacji wysokiego standardu modernizacji energetycznej.

Minimalny koszt kwalifikowalny projektu wynosi 250 000 zł, choć w praktyce działalności jednostek samorządu terytorialnego należy spodziewać się przedsięwzięć o budżetach co najmniej kilku milionów złotych.

Okres kwalifikowalności wydatków rozpoczyna się w dniu 1 lipca 2023 r., a kończy z dniem 31 grudnia 2026 r. Wyłącznie w tym okresie mogą być ponoszone koszty kwalifikowane przedsięwzięć EPC.

Dr R.C.: Konstrukcja Programu przewiduje możliwość składania fiszek (tzw. wniosków wstępnych), w okresie do 1 czerwca 2024 r. Pozytywna ocena fiszki stanowi warunek złożenia wniosku o dofinansowanie. Fiszki oceniane są według kryteriów oceny wstępnych wniosków określonych w Programie na zasadzie „spełnia – nie spełnia”.

Przykładowe kryteria obejmują: zgodność celu, rodzaju, zakresu i kosztów przedsięwzięcia z Programem; kompletność fiszki, prawidłowo określony status beneficjenta; zmniejszenie zapotrzebowania na energię pierwotną o co najmniej 30% jako rezultat projektu; złożenie fiszki zgodnie z terminem określonym w Regulaminie.

Natomiast wnioski o dofinansowanie można składać do 30 sierpnia 2024 r., jednak nie dłużej niż do wyczerpania alokacji środków Programu. Co istotne, dopuszczalna jest sytuacja, w której beneficjent złoży wniosek bez uprzedniego złożenia fiszki. Możliwe jest to wówczas, gdy beneficjent posiada audyt energetyczny obejmujący wnioskowany zakres projektu EPC, przeprowadzony przez firmę ESCO, z którą została zawarta (lub ma być zawarta) umowa EPC.

Dr R.C.: Środki Programu są ograniczone, więc czas odgrywa tu istotną rolę. Przygotowanie projektu wspólnie z Facylitatorem EPC (doradcą energetycznym) zajmie z pewnością kilka miesięcy, w związku z czym postępowanie ws. wyboru ESCO będzie mogło odbyć się wyłącznie w trybie przetargu nieograniczonego lub trybu podstawowego bez negocjacji.

W praktyce oznacza to konieczność niezwykle starannego przygotowania dokumentacji przetargowej oraz bardzo ograniczoną możliwość dokonywania jej zmian na etapie postępowania EPC.

W tym kontekście warto dodać, że ocena wniosku, w zależności do jego wartości, może trwać od ok. 3 do ok. 6 miesięcy, zaś zgodnie z Regulaminem Programu, terminy w nim określone mają charakter instrukcyjny. Należy mieć to na uwadze przygotowując umowę EPC. Ma to szczególne znaczenie dla tych beneficjentów, którzy uzależniają realizację projektu od uzyskania wsparcia z NFOŚiGW.

Przy realizacji projektów EPC jednostki sektora publicznego zazwyczaj korzystają z usługi polegającej na tzw. facylitacji (kompleksowym doradztwie technicznym, prawnym i finansowym). W Polsce usługę taką oferuje konsorcjum złożone z Kancelarii Cieślak oraz Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A. Facylitator EPC, zgodnie z postanowieniami Regulaminu, może działań na etapie przygotowania projektu, wyboru ESCO, a także realizacji przedsięwzięcia EPC.

Przykładowe działania Facylitatora EPC, które kwalifikują się do dofinansowania, obejmują:

• opracowanie danych wsadowych do fiszki i wniosku o dofinansowanie, w tym weryfikacja prawidłowości wyboru budynków oraz koncepcji w celu optymalnej realizacji projektu
• wsparcie w przygotowaniu i przeprowadzeniu postępowania przetargowego
• wsparcie w opracowaniu i interpretacji postanowień umowy EPC
• konsultacje założeń audytu energetycznego budynku
• wsparcie na etapie realizacji inwestycji
• wsparcie w przygotowaniu dokumentów do rozliczenia dotacji z NFOŚiGW
• wsparcie na etapie pierwszego roku zarządzania energią w budynku, w tym weryfikacja raportu rocznego ESCO, potwierdzającego uzyskanie gwarantowanych oszczędności energii
• doradztwo w ewentualnych sporach pomiędzy jednostką sektora publicznego a ESCO

Intensywność dofinansowania na działania związane z Facylitatorem EPC wynosi do 2% kwoty dofinansowania.

Informacji na temat współpracy doradczej z Facylitatorem EPC udzielą Kancelaria Cieślak oraz Krajowa Agencja Poszanowania Energii.

Marcin Rajewicz: Bardzo dziękuję za rozmowę.

Jeśli reprezentujesz jednostkę samorządu terytorialnego lub działasz w obszarze PPP, eksperci Fordata chętnie pomogą zwiększyć przejrzystość, bezpieczeństwo i efektywność prowadzenia Twojego projektu EPC oraz innych procesów. Fordata Virtual Data Room to sprawdzony system, który został zaprojektowany do przeprowadzania procesów transakcyjnych, ułatwienia przeprowadzania postępowań PPP, umożliwiając szybkie udostępnianie i uzyskiwanie dostępu do dokumentów przez zainteresowane strony. Dodatkowo, VDR znacząco usprawnia komunikację między wnioskodawcą, facylitatorem i Funduszem, co skraca czas całego postępowania.